Hoeveel zou Fatma kunnen verdienen met het schrijven van haar webreeks?
Heeft Ronny zijn vergoeding voor het uitschrijven van een high end-fictiereeks goed onderhandeld?

De afgelopen paar maanden ging Scenaristengilde te rade bij enkele van haar leden. In samenspraak ontwikkelden we vijf inkomstenscenario's: van de pas afgestudeerde Emma die als dialogist aan de slag mag voor een soap tot mid-career Aurelie die aan haar eerste fictiefilm schrijft. Vijf scenario's die aanleunen bij de werkelijkheid en die we voorzagen van de nodige (juridische) kanttekeningen. Misschien bevind jij je op een dag in de schoenen van Emma, Fatma, Christophe, Ronny of Aurélie. Laat deze scenario's dan als leidraad dienen.

Hier vinden jullie alvast het verhaal van Fatma. De andere inkomstenscenario's kan je raadplegen in ons kenniscentrum (leden only).

INKOMSTENSCENARIO #1: webreeks – beginner

6 x 14’

Fatma is een jonge dertiger die al aan enkele series heeft meegeschreven voor ze het concept van een nieuwe webreeks bedacht. Fatma krijgt een ‘go’ van het productiehuis waar ze in het verleden reeds voor werkte en is superenthousiast om de reeks verder te ontwikkelen. Voor het concept zelf wil het productiehuis echter geen vergoeding betalen. Dat harde werk heeft ze dus gratis verricht? Ze gaat hier niet zomaar mee akkoord en eist dat het productiehuis ook een risico neemt. Dat dient ze als conceptbedenker toch niet alleen te dragen? De producent is uiteindelijk bereid een vast bedrag van 2.500 euro bruto te betalen voor het uitwerken van één scenario en de treatments van 6 afleveringen (14 minuten per aflevering). Voor dat bedrag dient ze ook het VAF-dossier samen te stellen.

Zodra het VAF en een streamingdienst aan boord zijn, legt het productiehuis Fatma een scenario-overeenkomst voor. Ze stellen haar voor om samen met twee andere scenaristen een writersroom te vormen en vragen haar deze te begeleiden, deel te nemen aan brainstorms en ook de polishes van de scenario’s voor haar rekening te nemen. Verder dient ze al haar rechten aan het productiehuis af te staan. Voor bovengenoemde taken en de afstand van rechten stelt het productiehuis haar 1.000 euro bruto per aflevering voor.

Fatma is teleurgesteld. Ze heeft geen zelfstandigenstatuut en factureert de volledige vergoeding via een SBK, waardoor ze iets minder dan de helft overhoudt van haar loon. Bovendien krijgt ze geen proportionele vergoeding in de ontvangsten van de producent (met uitzondering van oa. uitzend- en online rechten die ze via haar beheersvennootschap zal ontvangen), terwijl ze daar wettelijk gezien wel recht op heeft. Te meer omdat zij conceptbedenker van de reeks is, wil ze dat voorstel niet zomaar aanvaarden. Ze besluit te onderhandelen.

Fatma slaagt in haar opzet en sleept uiteindelijk een vergoeding van minimum 1.400 euro bruto per aflevering uit de brand, alsook een proportionele vergoeding voor remake en andere afgeleide rechten. Ze besluit het vergoedingspakket te aanvaarden, al zal het nog steeds moeilijk zijn om rond te komen.

Kanttekeningen Scenaristengilde

De Scenaristengilde streeft naar kwaliteitsvolle fictie. Die kan enkel gegarandeerd worden als er voldoende middelen naar de ontwikkeling van het scenario gaan. We hameren daarom op het toekennen van een faire en passende vergoeding voor de scenarist. Het is duidelijk dat de vergoeding in huidig voorbeeld ondermaats is en dus niet voldoet.

 Als je met een zelfontwikkeld concept naar een productiehuis stapt, raden we aan om zo snel mogelijk enkele principes op papier te zetten. Dat kan in de vorm van een korte memodeal, waarin duidelijk staat wat de volgende stappen zijn, welke vergoeding er zal worden toegekend voor het reeds verrichte werk, welke rechten er eventueel al worden overgedragen aan de producent. Beperk deze in de tijd, zodat je vrij bent om met je concept na verloop van tijd naar een andere producent te stappen.

 We raden ten zeerste af om gratis en zonder overeenkomst te werken. Let ook op als je wel al een vergoeding van de producent zou ontvangen en nog geen overeenkomst tekende: wettelijk gezien draag je je audiovisuele rechten dan immers reeds over aan de producent (dit heet het  ‘vermoeden van overdracht’).

Bekijk goed of het bedrag dat je zou ontvangen voor het verder uitwerken van het concept nadien al dan niet verrekend zal worden met de toegekende steun of vergoeding per scenario. Idealiter is dat níét het geval.

Ook belangrijk is om na te gaan aan wie de VAF-steun zal worden uitbetaald. Scenariosteun dient rechtstreeks aan de scenarist betaald te worden, al gebeurt dat niet altijd. Indien hiervan afgeweken wordt, moet dit uitdrukkelijk door beide partijen overeengekomen worden. Het voordeel van een rechtstreekse uitbetaling door het VAF is immers dat je de toegekende steun onbelast op je rekening ontvangt.

Een deel van de ontwikkelingssteun dient eveneens rechtstreeks naar het scenario te gaan en is ook belastingvrij. Het nadeel hiervan is dat je met deze steun geen sociale rechten opbouwt.

Als je gaat samenwerken met andere scenaristen raden we aan een samenwerkingsovereenkomst af te sluiten. Hierin neem je op hoe jullie gaan samenwerken, wie de creatieve eindbeslissing neemt ingeval van dispuut, hoe jullie op de generiek vermeld zullen worden en wat de verdeelsleutel zal zijn tussen jullie beiden. Op basis van de verdeelsleutel zal je proportionele vergoeding (zie hieronder) uitbetaald worden die je ofwel via je beheersvenootschap krijgt, ofwel via je producent.

Het is niet ongebruikelijk om al je rechten af te staan aan de producent. Het gaat dan over de audiovisuele rechten enerzijds – het recht om de reeks te (re)produceren en mee te delen aan het publiek – en afgeleide rechten anderzijds – het recht om bv. vervolgreeksen of remakes te maken op basis van jouw werk, het te bewerken tot een boek of merchandisingartikelen afgeleid van de reeks te produceren. Belangrijk is dat je een proportionele vergoeding krijgt per exploitatiewijze die je overdraagt.

 Ben je conceptbedenker, zoals Fatma in huidig voorbeeld, dan mag je hier zwaarder op inzetten tijdens je onderhandeling. Zo mag je hogere percentages eisen, heb je recht op conceptrechten (deze krijg je via je beheersvennootschap bij uitzending en streaming van je werk, ook wanneer er eventuele vervolgseizoenen of remakes van je werk gemaakt worden) en kan je een ‘right of first refusal’ onderhandelen (het recht om als eerste mee te schrijven aan een eventueel vervolgreeks, prequel of sequel).

 (Disclaimer: de foto slaat niet op de tekst en dient puur ter illustratie.)